کاهش وزن ناگهانی، به معنای از دست دادن ۵٪ از وزن بدن یا بیشتر در بازه ۶-۱۲ ماه است. این اتفاق میتواند بدون تغییر در رژیم غذایی یا برنامه ورزشی رخ دهد و گاه با علائمی مانند خستگی، بیاشتهایی، تب، یا اسهال همراه باشد. اگر دچار کاهش وزن ناگهانی شده اید، مهم است که در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. کاهش وزن ناگهانی می تواند نشانه یک بیماری زمینه ای جدی باشد، بنابراین مهم است که علت آن را شناسایی و درمان کنید.
برای کاهش وزن به چه دکتری مراجعه کنیم؟
انتخاب پزشک مناسب برای بررسی و درمان کاهش وزن ناگهانی، به علت زمینهای آن بستگی دارد. متخصصان پزشکی مختلفی وجود دارند که می توانید برای کاهش وزن ناگهانی به آنها مراجعه کنید. برخی از پزشکانی که ممکن است بخواهید در نظر بگیرید عبارتند از:
- پزشک عمومی: پزشک عمومی شما می تواند یک معاینه فیزیکی انجام دهد و سابقه پزشکی شما را برای بررسی هر گونه بیماری زمینه ای که ممکن است باعث کاهش وزن شما شود، بررسی کند. آنها همچنین ممکن است آزمایش خون یا سایر آزمایش های تشخیصی را برای بررسی هر گونه مشکل پزشکی سفارش دهند.
- متخصص گوارش: اگر کاهش وزن شما با علائم گوارشی مانند اسهال، یبوست یا درد شکم همراه است، ممکن است لازم باشد به متخصص گوارش مراجعه کنید. یک متخصص گوارش می تواند آزمایشاتی را برای بررسی هر گونه مشکل در سیستم گوارشی شما انجام دهد.
- متخصص غدد: متخصصان غدد در درمان اختلالات هورمونی تخصص دارند. اگر کاهش وزن شما با علائم دیگری مانند خستگی، افزایش تشنگی یا افزایش ادرار همراه است، ممکن است به دلیل یک اختلال هورمونی باشد.
- متخصص انکولوژی: اگر کاهش وزن شما با علائم دیگری مانند خستگی، کبودی یا خونریزی همراه است، ممکن است لازم باشد به متخصص انکولوژی مراجعه کنید. یک متخصص انکولوژی می تواند آزمایشاتی را برای بررسی هر گونه سرطان انجام دهد.
در صورت مشاهده هر گونه کاهش وزن ناگهانی، مهم است که در اسرع وقت کمک بگیرید. تشخیص و درمان زودهنگام هر گونه بیماری زمینه ای می تواند به بهبود شانس بهبودی شما کمک کند.
آزمایش کامل شناسایی علت لاغری
اولین قدم برای یافتن علت کاهش وزن ناگهانی، انجام معاینه فیزیکی و بررسی سابقه پزشکی توسط پزشک عمومی است. پزشک ممکن است سوالاتی درباره رژیم غذایی، برنامه ورزشی، داروهای مصرفی و سابقه بیماریهای شما بپرسد. در ادامه، ممکن است آزمایشهای مختلفی برای بررسی علل احتمالی لاغری تجویز شود. این آزمایشها شامل موارد زیر هستند:
- شمارش کامل سلول های خونی (CBC): این آزمایش می تواند کم خونی، عفونت یا سایر مشکلات خونی را که می تواند باعث لاغری شود، تشخیص دهد.
- آزمایش هورمون تیروئید: هورمون های تیروئید نقش مهمی در متابولیسم دارند. کمبود هورمون تیروئید (هیپوتیروئیدیسم) می تواند باعث افزایش وزن و کمبود هورمون تیروئید (پرکاری تیروئید) می تواند باعث کاهش وزن شود.
- آزمایش قند خون: دیابت کنترل نشده می تواند باعث کاهش وزن شود.
- آزمایش عملکرد کبد: مشکلات کبدی می تواند باعث کاهش وزن شود.
- آزمایش عملکرد کلیه: مشکلات کلیوی می تواند باعث از دست دادن اشتها و کاهش وزن شود.
- آزمایش الکترولیت ها: عدم تعادل الکترولیت ها می تواند باعث از دست دادن آب و کاهش وزن شود.
- آزمایش هورمون های جنسی: هورمون های جنسی مانند تستوسترون و استروژن می توانند بر وزن تاثیر بگذارند.
- آزمایش سطح ویتامین ها: کمبود ویتامین B12 یا ویتامین D می تواند باعث کاهش وزن شود.
- آزمایش ادرار: آزمایش ادرار می تواند برای بررسی دیابت، عفونت ادراری یا سایر مشکلات سلامتی استفاده شود.
- آزمایش مدفوع: آزمایش مدفوع می تواند برای بررسی وجود انگل یا سایر مشکلات گوارشی استفاده شود.
- تصویربرداری: در برخی موارد، پزشک ممکن است تصویربرداری مانند سونوگرافی، سی تی اسکن یا ام آر آی را برای بررسی اندام های داخلی تجویز کند.
علاوه بر آزمایش ها، پزشک در مورد سابقه پزشکی، رژیم غذایی، عادات ورزشی و سطح استرس شما سوال خواهد کرد.
نکات مهم در کاهش وزن ناگهانی
- در صورت مشاهده علائم دیگری مانند تب، خستگی، ضعف، اسهال، استفراغ یا تغییر در عادات روده، به پزشک مراجعه کنید.
- در صورت مصرف داروهای خاص، حتماً آنها را به پزشک خود اطلاع دهید.
- صبور باشید. یافتن علت لاغری ناگهانی و درمان آن ممکن است زمانبر باشد.
- درمان لاغری ناگهانی به علت آن بستگی دارد.
با تشخیص و درمان به موقع، میتوان از عواقب خطرناک لاغری ناگهانی جلوگیری کرد و به وزن ایدهآل خود رسید.
برای کمبود وزن به چه دکتری مراجعه کنیم
اگر کسی از عزیزان شما و یا خودتان، درگیر کمبود وزن هستید و به رسیدگی تخصصی احتیاج دارید، میتوانید با توجه به علت کمبود وزن، به این دکترها مراجعه کنید:
- پزشک مراقبتهای اولیه یا پزشک عمومی
معمولا توصیه میشود که در اولین قدم، با یک پزشک کمکهای اولیه یا پزشک عمومی مشورت کنید. این پزشکها میتوانند سلامت عمومی بدن شما را سنجیده و آزمایشهای پایهای (مانند تیروئید، متابولیسم و عفونت) را بررسی کنند. پزشکان عمومی، در صورت لزوم، شما را به یک پزشک متخصص ارجاع میدهند.
- متخصص غدد
اگر علت کمبود وزن، عدم توازن هورمونها (مثلا تیروئید پرکار، دیابت یا مشکلات آدرنال) باشد، باید به متخصص غدد مراجعه کنید.
- متخصص گوارش
اگر مشکل شما به دلیل جذب ناکافی مواد مغذی (بیماری سلیاک، بیماری کرون، زخم معده یا اسهال مزمن) باشد، باید به متخصص گوارش مراجعه کنید.
- متخصص قلب یا ریه
برخی مشکلات مزمن (مانند بیماری انسداد مزمن ریه یا نارسایی قلب) نیز موجب کالریسوزی بیش از اندازه و در نتیجه، کمبود وزن میشوند. اگر کمبود وزن به دلیل بیماریهای قلبی و ریوی باشد، برای درمان آن باید به متخصص قلب یا ریه مراجعه کنید.
- متخصص بیماریهای عفونی
در صورتی که علت کمبود وزن شما، عفونتهای مزمن (مانند سل، ایدز یا انگل) باشد، باید به متخصص بیماریهای عفونی مراجعه کنید.
- متخصص تغذیه
اگر کاهش وزن شما به دلیل مشکلات پزشکی نبود، متخصص تغذیه، میتواند یک رژیم غذایی با کالری بالا و سرشار از مواد مغذی برای شما طراحی کند تا وزنتان افزایش یابد.
- روانپزشک یا روانشناس
گاهی ریشه کمبود وزن شما، به دلیل اختلالات خوردن (بیاشتهایی عصبی) یا استرس، اضطراب و افسردگی شدید است. در این صورت، برای حل ریشهای کمبود وزن، باید به روانپزشک یا روانشناس مراجعه کنید.
برای درمان لاغری به چه دکتری مراجعه کنیم
اگر به دنبال راهنمایی پزشکی برای درمان لاغری هستید، انتخاب بهترین راه و بهترین دکتر به علت لاغری شما بستگی دارد. پس لازم است ابتدا برای پیدا کردن منشاء لاغری خود به پزشک عمومی مراجعه نمایید. پزشک عمومی سلامت عمومی بدن شما را ارزیابی میکند و با انجام آزمایشهایی ضروری چون عملکرد تیروئید، میزان قند خون یا عدم توازن هورمونها، دلایل ریشهای مسئله شما را تشخیص میدهد. سپس، بر اساس تشخیص پزشک عمومی، شما به یک پزشک متخصص ارجاع داده میشوید.
اگر ریشه لاغری شما از مشکلات هورمونی یا متابولیک مانند پرکاری تیروئید و دیابت باشد، مراجعه به متخصص غدد، انتخاب درستی برای شما خواهد بود. اگر لاغری شما مرتبط با مشکلات گوارشی مانند بیماری کرون یا سلیاک باشد، لازم است که به متخصص گوارش مراجعه کنید تا بهترین راهنمایی و درمان را دریافت نمایید.
گاهی ممکن است لاغری شما، ریشه در کم اشتهایی، اختلالات خوردن یا مسائل سلامت روان داشته باشد، در این صورت باید در کنار یک دکتر تغذیه، به یک روانپزشک یا روانشناس نیز مراجعه کنید. همچنین اگر بیماریهای عفونی مانند سل، بیماریهای انگلی و یا دیگر بیماریهای سیستمی باعث لاغری و کمبود وزن شدید در بدن شما شدهاند، حتما به یک متخصص بیماریهای عفونی یا سایر متخصصین مرتبط مراجعه نمایید.
در پایان، به یاد داشته باشید که علت کاهش وزن ناگهانی میتواند علامتی از یک مشکل زمینهای باشد. اگر به طور ناگهانی و بدون دلیل وزن کم کردهاید، حتماً به پزشک مراجعه کنید. تشخیص و درمان زود هنگام میتواند از عواقب خطرناک لاغری ناگهانی جلوگیری کند و به شما کمک کند تا به وزن ایدهآل خود برسید.